روماتیسم ستون فقرات یکی از بیماریهای مشترک مفصلی است که بهصورت التهاب در اتصالات استخوانی ستون فقرات رخ میدهد. این بیماری منجر به آسیب و تغییراتی در استخوانها، بافتهای متصل و مفصلهای میان استخوانی میشود .که این موضوع، محدودیت حرکت و درد شدید در این منطقه را بهوجود میآورد.
برای این بیماری درمان قطعی وجود ندارد اما با مدیریتی صحیح میتوان تأثیر آن را بر کیفیت زندگی کاهش داد. به همین خاطر در ادامه این مطلب از سایت دکتر مثبت به بررسی اطلاعاتی در مورد روماتیسم میپردازیم بنابراین، اگر به این مشکل دچار هستید، ادامه مطلب را از دست ندهید.
روماتیسم ستون فقرات چیست؟
این عارضه، یک آرتروز التهابی مزمن است که ستون فقرات و لگن را درگیر میکند. در پی ابتلا به این بیماری، احساس درد و گرفتگی در لگن و خشکی کمر خود را نشان میدهد. همچنین بهتدریج مهرههای کمر نیز درگیر میشوند و ممکن است دامنه حرکتی فرد را هم تحت تأثیر قرار دهد.
روماتیسم ستون فقرات در نوع حاد باعث وصل شدن مهرههای ستون فقرات به هم میشود که این موضوع موجب بروز انحراف غیرعادی ستون مهرهها و کیفوز خواهد شد. این بیماری در افراد مختلف به شدتهای متفاوتی بروز میکند و علائم متفاوتی نیز دارد. بنابراین، انواع مختلفی دارد که هر کدام را بررسی میکنیم.
علاوهبر دردی که در ستون مهرهها ایجاد میشود، این عارضه بر دید چشمها نیز اثر میگذارد. بنابراین، مراقبت از خود و پیشگیری از ابتلا به این مشکل بسیار مهم است زیرا در صورت بروز میتواند زندگی فرد را مختل کند.
انواع روماتیسم ستون فقرات متناسب با علل و نحوه تاثیرگذاری آن دستهبندی میشوند. برخی از انواع روماتیسم ستون فقرات شامل آرتریت امولتوئید، روماتوئید، آنکیلوزینگ سپاندیلیت و پسوریاتیک آرتریت هستند.
روماتیسم ستون فقرات جزء گروهی از بیماریهای استخوان و مفاصل ( اسپوندیلوآرتروپاتی) است که به ۲ دسته محوری و محیطی تقسیم میشود. در روماتیسم محوری فقط ستون فقرات درگیر میشود ولی در رماتسیم محیطی سایر مفاصل خارج از ستوان فقرات هم آسیب میبینند.
علت روماتیسم ستون فقرات چیست؟
علت روماتیسم ستون فقرات هنوز بهطور کامل مشخص نشده است. این بیماری معمولاً به واسطه ژنتیک، ارث و عوامل محیطی مانند عفونتها، استرس، سن و سابقه خانوادگی تشدید میشود.
پزشکان دلایل مختلفی برای این بیماری عنوان کردهاند که از این بین، بیشترین سهم شامل فشار بیشازحد به ستون فقرات و خستگی و نبود استراحت کافی است. هرچند روماتیسم ستون فقرات یک بیماری ژنتیکی است و جنبه وراثتی و حتی جنسیتی آن را نمیتوان نادیده گرفت. اما عوامل محیطی نیز در بروز این بیماری بسیار موثر هستند.
همچنین طبق تحقیقات انجامشده، میزان ابتلای مردان به این عارضه چندین برابر زنان است. این موضوع شاید به این دلیل باشد که مردان اکثرا در مشاغل فیزیکی فعالیت دارند و سختی کار آنها بالا است بنابراین، احتمال اینکه بیشتر از خانمها دچار روماتیسم شوند، افزایش مییابد.
بیش از ۹۰ درصد افرادی که مبتلا به این عارضه هستند، ژن این بیماری را در بدن خود داشتهاند و همچنین یکی از اعضای خانواده آنها به این مشکل دچار است. همه مشکلات این چنینی در سنین بالا و سالمندی بروز میکند اما روماتیسم ستون فقرات بیشتر بین ۲۰ تا ۴۰ سالهها رایج است و میتواند دوران جوانی را به بدترین دوره زندگی فرد تبدیل کند.
علائم روماتیسم ستون فقرات؛ از درد تا محدودیت حرکتی
روماتیسم ستون فقرات علائم بسیاری دارد و باتوجه به این نشانهها شناسایی شده و تشخیص داده میشود. بنابراین، اگر از بیماری خود اطمینان ندارید میتوانید با بررسی این علائم در خود، از وجود روماتیسم ستون فقرات آگاه شوید.
- درد: درد شدید در منطقه ستون فقرات که میتواند به دستگاههای اطرافی ازجمله عضلات، اسکلت و عصبها نیز منتقل شده و آنها را درگیر کند. درد ناشی از روماتیسم میتواند بسیار آزاردهنده و طاقتفرسا باشد و زندگی فرد را مختل کند.
- محدودیت در حرکت: روماتیسم ستون فقرات ممکن است باعث محدودیت در حرکت طبیعی این ناحیه شود. این امر باعث ایجاد مشکلاتی در انجام فعالیتهای روزمره میشود. بهطوریکه در شغل، تحصیل و موارد اینچنینی برای فرد مشکلاتی ایجاد خواهد شد.
- التهاب: التهاب در مفاصل ستون فقرات ممکن است به علت روماتیسم ایجاد شود و آبسه، قرمزی و گرما در منطقه مورد تحت تاثیر قرار بگیرد.
- استرس و خستگی: روماتیسم ستون فقرات ممکن است باعث استرس و خستگی ناشی از درد و ناتوانی در انجام فعالیتها شود. این موضوع میتواند بر کیفیت زندگی فرد اثرگذار باشد.
- خشکی و سخت شدن مفاصل: ممکن است مفاصل مربوط به ستون فقرات در روماتیسم سست و سخت شده و به این ترتیب عملکرد نرم و انعطافپذیر خود را از دست دهند.
- مشکلات عصبی: در برخی موارد، روماتیسم ستون فقرات باعث فشار روی عصبهای ستون فقرات میشود و علائمی مانند بهم ریختگی احساس و اختلال در عملکرد عصبی را ایجاد میکند. در صورت تجربه هر یک از این علائم، مراجعه به پزشک متخصص روماتولوژیک توصیه میشود تا تشخیص دقیق و درمان مناسبی اعمال شود.
عوارض روماتیسم ستون فقرات
این بیماری علاوهبر علائمی که دارد، میتواند عوارض جانبی در پی داشته باشد که برای فرد مبتلا ناخوشایند هستند. در ادامه به برخی از عوارض ابتلا به این عارضه و کمر درد ناشی از آن اشاره خواهیم کرد.
- انحراف ستون فقرات از اصلیترین عوارض این مشکل است. این انحراف معمولا به سمت جلو است که باعث قوز افتادن در کمر بیمار میشود و میتواند درد زیادی را ایجاد کند.
- همچنین معمولا افراد مبتلا به این عارضه، به مرور زمان دچار پوکی استخوان میشوند و همین موضوع درد آنها را دوچندان میکند و میتواند مشکلات دیگری برای این بیماران به وجود آورد. نازک شدن استخوانها ممکن است منجر به شکسته شدن مهرههای ستون فقرات شود و این مورد بسیار خطرناک است.
- همچنین همانطور که گفتهشد این بیماری میتواند قسمتهای دیگر بدن را نیز درگیر کند و باعث گردن درد، زانو درد، کمر درد، تورم چشم، پسوریازیس، اختلال سیستم گوارش، اختلال در دریچه آئورت و مواردی از این قبیل شود.
- از دیگر عوارض این بیماری میتوان به محدود شدن دامنه حرکتی اشاره کرد. این موضوع باعث میشود تا فرد از انجام کارهای روزانه خود باز بماند بنابراین، کیفیت زندگی فرد به مقدار زیادی افت میکند.
- بروز مشکلات روحی و استرس نیز از پیامدهای ابتلا به این عارضه است. افراد در اثر کندی حرکت و مختل شدن زندگیشان، از کارهای روزمره خود عقب میمانند و همین موضوع موجب استرس و مشکلات عصبی در آنها میشود.
- از دیگر پیامدهای این مشکل، درگیر شدن دیگر قسمتهای بدن است. زانو درد نیز میتواند در پی بروز روماتیسم ستون فقرات ایجاد شود.
پیشگیری از ابتلا به روماتیسم ستون فقرات با راهکارهای خاص اما ساده
حال که دانستیم ستون فقرات چیست و به چه علت فرد را درگیر میکند، لازم است اضافه کنیم که درست است که درمان قطعی برای این بیماری وجود ندارد اما با انجام اقداماتی میتوان احتمال ابتلا به آن را کاهش داد. این اقدامها به شرح زیر هستند:
- ورزش صحیح و منظم شامل حرکات کششی که با افزایش جریان خون به ستون فقرات کمک میکند و به این ترتیب فشار روی مهرههای کمر کمتر میشود.
- اجتناب از ایستادن و نشستنهای طولانیمدت در یک حالت بهخصوص نیز از دیگر اقداماتی است که میتوان برای پیشگیری از ابتلا به این بیماری آن را انجام داد. اگر شغل شما بهصورتی است که بهطور مداوم باید در یک حالت بنشینید یا بایستید، بهتر است هر نیم ساعت تا یک ساعت یکبار، حالت خود را تغییر دهید تا بدن استراحت کند.
- طرز درست دراز کشیدن و به خواب رفتن از دیگر نکات مهم برای پیشگیری از ابتلا به این مشکل است. بهتر است بدن خود را عادت دهید که اگر طاق باز یا به پهلو میخوابید، یک بالش زیر زانوها یا بین آنها قرار دهید تا فشار کمتری به مهرهها وارد شود.
- پیروی از رژیم غذایی مناسب و نوشیدن مایعات فراوان، یکی دیگر از نکاتی است که باید در زندگی افراد رعایت شود. داشتن یک رژیم غذایی سالم که تمام مواد معدنی و ویتامینها را در خود داشته باشد، به کاهش درصد ابتلا به روماتیسم ستون فقرات کمک میکند.
- رعایت بهداشت خواب نیز از اقدامات لازم برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری است. خواب خوب بدن را ریکاوری کرده و خستگی را از تن میزداید بنابراین، استراحت کافی کمک میکند تا افراد بدن سالمتر و قویتری داشته و کمتر دچار بیماریهایی مانند روماتیسم شوند.
- گرم نگهداشتن بدن یک اقدام مهم دیگر برای پیشگیری است. سرما میتواند باعث آسیب به استخوانها و ستون مهرهها شود بنابراین، لازم است که در زمستانها و مواقعی که هوا سرد است، بدن خود را گرم نگهدارید تا سرمای هوا شما را آزار ندهد.
درمان روماتیسم ستون فقرات با 5 روش مختلف
درمان روماتیسم ستون فقرات به واسطه نوع و شدت بیماری ممکن است متفاوت باشد. روشهای درمان شامل مصرف داروها، فیزیوتراپی، تغییر سبک زندگی، و در صورت لزوم، جراحی است. بهتر است قبل از شروع هرگونه درمان به متخصص مراجعه کنید.
به هر حال، با اطلاعات و دانستههای مناسب درباره روماتیسم ستون فقرات و درمانهای آن، می توانید با کنترل درد و بهبود کیفیت زندگی خود را تقویت کنید. مهمترین نکته این است که اگر به علائم روماتیسم ستون فقرات پی بردید، بهتر است بهسرعت به پزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسبی برای شما تعیین شود.
1. ماساژ درمانی برای ایجاد آرامش و تسکین درد
یک روش درمانی دیگر، ماساژ تخصصی و اصولی ناحیه آسیبدیده است. به این ترتیب نواحی که از لحاظ حرکتی محدود شدهاند با این روش نرم میشوند. این تکنیک میتواند در کنار درمانهای اصلی بسیار موثر واقع شود.
2. فیزیوتراپی برای تقویت عضلات
فیزیوتراپی و انجام حرکات اصلاحی نیز میتواند به تقویت عضلات کمر کمک کرده و همچنین انحراف و روماتیسم ستون فقرات را کاهش شود. بنابراین، معمولا به همراه مصرف دارو توصیه میشود. جلسات فیزیوتراپی حداقل ۱۰ مرتبه هستند میتوان آنها را هر روز یا یک روز درمیان انجام داد.
3. تسکین درد با دارو درمانی
داروهای ضد التهاب و تعدیل کننده روماتیسم، داروهای بیولوژیک، غیر استروئیدی و کورتیکواستروئید یک درمان مناسب برای کاهش علائم این بیماری هستند که اکثر پزشکان، آنها را برای بیماران خود تجویز میکنند.
نکته قابل توجه این است که به هیچ عنوان این داروها را بهطور سر خود و بدون اطلاع پزشک مصرف نکنید زیرا میتواند موجب ایجاد عارضههایی در شما شود.
4. آب درمانی، کمک به انعطافپذیری بیشتر
برخورد آب با پوست میتواند به انعطافپذیری بیشتر عضلات و استخوانها کمک کند. معمولا افراد مبتلا به روماتیسم ستون فقرات دامنه حرکتی کمی دارند که این مشکل را میتوانند با شناور شدن در آب رفع کنند.
5. طب سوزنی روشی قدیمی اما موثر
از روشهای قدیمی و سنتی برای درمان این بیماری و بسیاری از مشکلات دیگر، میتوان به طب سوزنی اشاره کرد. البته باید بدانید که لازم است این روش تحت نظر دکتر متخصص و باتجربه انجام شود زیرا بسیار حساس است.
جمع بندی
باتوجه به اطلاعاتی که در مورد روماتیسم ستون فقرات در این مقاله بازگو شد، میتوانید آن را در خود یا اطرافیانتان تشخیص دهید. با توجه کردن به علائم و نشانههای بیماری، تشخیص آن برای فرد راحت میشود اما باید بدانید که تشخیصگذاری اصلی برعهده پزشک متخصص است.
اگر هر کدام از نشانههایی که گفته شد را در خود مشاهده کردید، بهتر است قبل از اینکه علائم شدت پیدا کنند، به یک دکتر باتجربه و ماهر مراجعه کنید تا شما را با انجام آزمایشهای مختلف معاینه کرده و مشکلتان را بهدرستی تشخیص دهد. به این ترتیب درمان درست و اصولی را آغاز میکنید.
سوالات متداول
بهترین گزینه برای درمان روماتیسم ستون فقرات چیست؟
فیزیوتراپی و دارو درمانی بهترین گزینه برای درمان روماتیسم ستون فقرات هستند اما چون هزینه فیزیوتراپی خیلی بالاست بهترین جایگزین کمربند پلاتینر است. چون این کمربند عملکردی مشابه با فیزیوتراپی داردو هزینه آن بسیار پایینتر از فیزیوتراپی است.
اگر روماتیسم ستون فقرات درمان نشود چه مشکلاتی پیش میاید؟
دو مشکل اساسی که با درمان نکردن روماتیسم ستون فقرات آشکار میشوند انحراف ستن فقرات و پوکی استخوان است که به مرور موجب شکستگیهای مکرر خواهد شد. البته روی سیستم گوارشی نیز تاثیر دارد ولی در درجه دوم است.
روماتیسم ستون فقرات چه نشانههایی دارد؟
- درد
- محدودیت در حرکت
- التهاب
- استرس و خستگی
- خشکی و سخت شدن مفاصل
- مشکلات عصبی