بر اساس آمارها، عفونت ستون فقرات در هر 10000 نفر در سال حدود ۰.۱ تا ۲ نفر را درگیر میکند. این نرخ شیوع پایین نشان میدهد که عفونت ستون فقرات یک مشکل نادر است؛ اما برای بیماران مبتلا به آن، مشکلات جدی و مزاحمتهای زیادی را ایجاد میکند.
عفونت ستون فقرات یک وضعیت پاتولوژیک جدی است که بهطور معمول با عفونت باکتریایی یا قارچی در ستون فقرات همراه است. این عفونت میتواند منجر به آسیب و التهاب در بافتهای اطراف ستون فقرات شده و عوارض جدی برای بیماران ایجاد کند. علائم مختلفی ممکن است در اثر این عفونت ظاهر شوند، از جمله درد شدید، تغییر شکل ستون فقرات، فشردگی عصبی، و کاهش عملکرد حرکتی. در این مقاله از دکتر مثبت به بررسی علت و علائم عفونت ستون فقرات خواهیم پرداخت. با ما همراه باشید.
علت عفونت ستون فقرات؛ بررسی عوامل مؤثر و روشهای پیشگیری
در این بخش، اصلیترین علل عفونت ستون فقرات مورد بررسی قرار میگیرند.
- عفونتهای باکتریایی: رایجترین علت عفونت ستون فقرات، عفونتهای باکتریایی هستند. باکتریها میتوانند از طریق خون، عمل جراحی، آسیب ناشی از تروما و یا انتقال مستقیم، به ستون فقرات وارد شوند.
- عفونتهای قارچی: عفونتهای قارچی نیز میتوانند سبب عفونت ستون فقرات شوند. قارچها معمولاً در محیطهای مرطوب و گرم پیدا میشوند و ممکن است از طریق جراحی یا تروما وارد ستون فقرات شوند.
- عفونتهای ویروسی: علت عفونت ستون فقرات میتواند عفونتهای ویروسی نیز باشد. اغلب اوقات مشاهده این دسته از عفونتها در ستوان فقرات، نتیجه عفونت سیستمیک ویروسهایی مانند ویروس ایدز است.
عوامل مؤثر در ابتلا به عفونت ستون فقرات
- ضعف سیستم ایمنی: افراد با سیستم ایمنی ضعیف، مانند افرادی که سابقه بیماریهای مزمن یا عفونتهای مکرر را دارند، در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به عفونت ستون فقرات قرار دارند.
- عمل جراحی قبلی: افرادی که در گذشته عمل جراحی ستون فقرات داشتهاند، در معرض خطر بیشتری قرار دارند. عمل جراحی ممکن است باعث آسیب به بافتها و باز شدن راه عفونت شود.
- آسیب ناشی از تروما: آسیبهای ناشی از تصادمات خودرو، سقوط یا ضربههای دیگر میتوانند باعث ورود باکتریها به ستون فقرات شوند. آسیبهای ناشی از تروما همچنین ممکن است منجر به بروز مشکلاتی همچون کمردرد، گردن درد و زانو درد شوند.
عوامل خارجی: استفاده از تجهیزات غیرمعقول در عمل جراحی، استفاده از مواد آلاینده بهطور ناخواسته و عدم رعایت بهداشت در زمان انجام عمل جراحی میتوانند عواملی باشند که عفونت ستون فقرات را تسهیل میکنند.
آشنایی بیشتر با انواع عفونتهای ستون فقرات
انواع عفونتهای ستون فقرات شامل موارد زیر میشوند:
- استئومیلیت مهرهای (Vertebral osteomyelitis): این نوع عفونت بیشتر در ناحیه کمری رخ میدهد و میتواند علائمی نظیر درد در بازوها یا پاها، تب، از دست دادن وزن، اسپاسم عضلانی و مشکلات در راه رفتن یا استفاده از دستها را به دنبال داشته باشد.
- دیسکیتیس (Discitis): این عفونت نادر میتواند به تنهایی یا پس از جراحی رخ دهد. علائم آن شامل درد با حرکت ستون فقرات، درد پراکنده در مناطق مختلف بدن، تب و لرز و سرفه است.
- آبسه اپیدورال نخاعی (Spinal epidural abscess): این نوع عفونت ستون فقرات، بیشتر در منطقه کمری دیده میشودو این عفونت میتواند ضعف، جوشهای پوستی، کمر درد، احساس درد در بازوها یا پاها، حساسیت ستون فقرات و مشکلات روده، مثانه و شکم را ایجاد کند.
- آبسه زیرماهیچهای نخاعی (Spinal subdural empyema): این نوع عفونت ستون فقرات بسیار نادر است و معمولاً بر اثر عفونت در مناطق دیگر بدن به وجود میآید. این آبسه میتواند علائم تب و درد در بازوها یا پاها را ایجاد کند.
- مننژیت (Meningitis): مننژیت باعث تورم در بافتهای اطراف مغز و نخاع میشود و میتواند به سرعت گسترش یابد. مننژیت اگر به درستی درمان نشود، مشکلات بسیار جدی را ایجاد خواهد کرد.
- آبسه نخاعی (Spinal cord abscess): این عفونت در نخاع ایجاد میشود و بسیار نادر است. این عارضه میتواند تب، درد کمر و کاهش کارکرد ستون فقرات را به همراه داشته باشد.
علائم عفونت ستون فقرات؛ راهنمای تشخیص زودهنگام
علائم و نشانههای عفونت ستون فقرات ممکن است بین افراد مختلف متفاوت باشند. و به عواملی مانند نوع عفونت، ناحیه مبتلا و وضعیت سلامت کلی فرد بستگی دارند. بااینحال، برخی از علائم عفونت کمر درد عبارتند از:
- درد شدید: درد ممکن است به صورت موضعی در ناحیه مبتلا به عفونت یا در سراسر ستون فقرات حس شود. این درد معمولاً شدید است و ممکن است با فعالیتهای روزانه مانند حرکت کردن، خم شدن یا حمل اجسام تشدید شود.
- تورم و قرمزی: ناحیه مبتلا به عفونت ممکن است متورم و قرمز شود. این علائم نشان میدهند که بدن در حال برخورد با عفونت است و سعی در مبارزه با آن دارد. وقتی عفونت به وجود میآید، سیستم ایمنی بدن در پاسخ به آن، عملکرد التهابی را آغاز میکند. این فرآیند شامل افزایش جریان خون به ناحیه مبتلا، تجمع سلولهای دفاعی و مواد التهابی میشود که باعث تورم و قرمزی ناحیه مبتلا خواهد شد. بااینحال، تورم و قرمزی ممکن است در دیگر شرایط ناشی از عوامل دیگری نظیر آسیب فیزیکی یا التهابات غیرعفونی هم رخ دهند.
- تب و لرز: عفونت ستون فقرات ممکن است با تب و لرز همراه باشد. این علائم نشان میدهند که سیستم ایمنی بدن در حال مبارزه با عفونت است. تب و افزایش دمای بدن بیشازحد طبیعی و لرزه شدید عضلانی که به همراه این تب رخ میدهد، نشانگر فعالیت سیستم ایمنی در مبارزه با عفونت است. بااینحال، لازم به ذکر است که تب و لرز نمیتوانند به تنهایی تشخیص عفونت ستون فقرات را قطعی کنند.
- محدودیت در حرکت: عفونت ستون فقرات میتواند منجر به محدودیت در حرکت و افزایش سختی در حرکت دادن ستون فقرات شود. این مشکل میتواند توانایی انجام فعالیتهای روزانه را بهشدت تحت تأثیر قرار دهد. ممکن است دچار سفتی و سختی و از دست رفتن انعطاف ستون فقرات شوید که به علت التهاب و تحریک عصبها و بافتهای محیطی در ناحیه عفونت اتفاق میافتد. درجه این محدودیت میتواند برحسب شدت عفونت و محل آن، مختلف باشد.
- علائم عصبی: در برخی موارد، عفونت ستون فقرات میتواند به حرکت، حس و عملکرد عصبها آسیب برساند. این عارضه ممکن است منجر به بروز علائم مختلفی شود. ضعف عضلانی یکی از علائم این نوع عفونت است که به دلیل کاهش قدرت عضلات ناشی از تحت فشار قرار گرفتن عصبها و آسیب به ساختارهای عصبی مرتبط به وجود میآید. تحت فشار قرار گرفتن عصبها همچنین میتواند منجر به احساس درد شود. درد ناشی از عفونت ستون فقرات ممکن است بهصورت موضعی در منطقه عفونت یا در سایر نواحی مربوط به عصبهای دستگاه عصبی مرکزی و حاشیهای احساس شود.
- علائم عمومی: علاوه بر علائم محلی و موضعی، برخی علائم عمومی نیز ممکن است در صورت عفونت ستون فقرات ظاهر شوند. این علائم شامل خستگی، ضعف عمومی، کاهش اشتها و افزایش تعرق هستند. البته بروز این علائم عمومی بهتنهایی قطعیت در تشخیص عفونت ستون فقرات را ایجاد نمیکند.
نکته مهمی که باید به آن توجه کنید این است که علائم عفونت ستون فقرات ممکن است با علائم بیماریهای دیگر شباهت داشته باشد. بنابراین، برای تشخیص دقیق و درمان صحیح، نیاز به مشاوره و بررسی توسط پزشک متخصص دارید. پزشک شما ممکن است بررسیهای تشخیصی مانند تصویربرداری (مثل استفاده از اشعه ایکس، سیتیاسکن یا امآرآی)، آزمایشهای خون و تستهای دیگر را در نظر بگیرد تا علت دقیق علائم شما را تشخیص دهد.
درمان عفونت ستون فقرات؛ راهکارهای بازیابی سلامتی
عفونت ستون فقرات عارضهای جدی است که نیازمند تشخیص و درمان سریع است. در این بخش از راهنما، به بررسی راهکارهای درمانی عفونت ستون فقرات خواهیم پرداخت. درمان عفونت ستون فقرات شامل مراحل مختلفی است که هدف آنها کنترل عفونت، کاهش التهاب و جلوگیری از بروز عوارض جدیتر است.
درمان دارویی عفونت ستون فقرات
یکی از روشهای اصلی درمان عفونت ستون فقرات استفاده از داروها است. در این روش، از آنتیبیوتیکها برای کنترل عفونت باکتریایی استفاده میشود. نوع دقیق و مدت زمان مصرف آنتیبیوتیک بستگی به نوع عامل عفونت و شدت آن دارد. همچنین، در برخی موارد، ضدقارچها نیز برای درمان عفونتهای قارچی مورد استفاده قرار میگیرند. درمان دارویی باید حتما تحت نظارت پزشک انجام شده و دستورات مصرف داروها به دقت رعایت شوند.
جراحی برای تخلیه و درمان عفونت
در موارد شدید عفونت ستون فقرات و در صورت عدم پاسخگویی به درمان دارویی، جراحی ممکن است لازم باشد. هدف از جراحی، تخلیه عفونت، تمیز کردن منطقه عفونت و اصلاح هرگونه نقص در ستون فقرات است. جراحی میتواند شامل تخلیه آبسه (abscess)، تخلیه چرک (pus)، پاکسازی بافت نکروتیک یا مرده و استخراج جسم خارجی باشد. انجام جراحی برای درمان عفونت ستون فقرات نیازمند تجربه و مهارت جراحان متخصص است.
پشتیبانی و درمان همزمان عفونت ستون فقرات
پس از درمان دارویی یا جراحی، پشتیبانی و درمان همزمان از اهمیت بالایی برخوردار است. این پشتیبانی شامل مراقبتهای پس از جراحی، فیزیوتراپی، کنترل درد و مدیریت عوارض احتمالی است. همچنین، فعالیتهایی مانند تغذیه سالم، استفاده از دستگاههای حمایتی (مانند صندلی چرخدار) و تمرینات تقویتی نیز بهبود و بازسازی ستون فقرات را تسهیل میکنند.
درمان نگهدارنده برای ستون فقرات
در برخی موارد، درمان نگهدارنده ممکن است لازم باشد تا جلوی عود عفونت را گرفته و پیشرفت بیماری را کنترل کند. این نوع درمان عفونت ستون فقرات شامل مصرف طولانی مدت آنتیبیوتیکها میشود تا عفونت بهطور کامل تخلیه شده و پیشگیری از عود عفونت صورت گیرد. همچنین، در برخی موارد، از تزریق مواد ضدعفونی بهطور مستقیم به ناحیه عفونت استفاده میشود.
درمان عفونت ستون فقرات به ترکیبی از روشهای مختلف شامل درمان دارویی، جراحی، پشتیبانی و درمان همزمان و درمان نگهدارنده نیاز دارد. انتخاب روش درمانی مناسب بستگی به شدت عفونت، نوع عامل عفونت و وضعیت بالینی بیمار دارد. مهمترین نکته در درمان عفونت ستون فقرات، مراجعه به پزشک تخصصی و پیروی از دستورات و نکات درمانی است.
روشهای پیشگیری از عفونت ستون فقرات
همانطور که اشاره شد، علل اصلی عفونت ستون فقرات، شامل عفونتهای باکتریایی، قارچی و ویروسی، عمل جراحی قبلی و آسیب ناشی از تروما هستند. در ادامه چند راهکار ساده را معرفی خواهیم کرد:
- استفاده از تکنیکهای جراحی بهداشتی: استفاده از تجهیزات استریل و رعایت بهداشت در زمان انجام عمل جراحی میتواند احتمال بروز عفونتهای ناشی از جراحی را کاهش دهد.
- استفاده از آنتیبیوتیکها: در برخی موارد، استفاده از آنتیبیوتیکها قبل و بعد از عمل جراحی میتواند خطر عفونت را کاهش دهد.
- تقویت سیستم ایمنی: افزایش قدرت سیستم ایمنی بدن با رعایت سبک زندگی سلامت، مصرف مواد غذایی سالم و استفاده از واکسنهای مناسب میتواند به پیشگیری از عفونت ستون فقرات کمک کند.
- پیشگیری از آسیبهای ناشی از تروما: رعایت ایمنی در فعالیتهای روزمره، استفاده از تجهیزات حفاظتی در ورزش و فعالیتهای خطرناک و جلوگیری از تصادمات میتواند از عفونت ستون فقرات جلوگیری کند.
پس برای پیشگیری از عفونت ستون فقرات یا حتی عفونت در بخشهای دیگر مانند زانو درد، نکات گفته شده از اهمیت بالایی برخوردارند.
سخن پایانی
در این راهنما از مجله پزشکی دکتر مثبت، به بررسی علل این بیماری، علائم و عوارض آن، روشهای تشخیصی و راهکارهای درمانی پرداختیم. درمان عفونت ستون فقرات ممکن است شامل مصرف آنتیبیوتیکها، جراحی، و درمان همزمان باشد. درمان بهموقع و صحیح عفونت ستون فقرات میتواند از عواقب جدی و ضررهای بیشتر جلوگیری کرده و بهبودی را برای بیمار بههمراه داشته باشد. در نهایت، توجه به پیشگیری و بهداشت نیز از اهمیت بالایی برخوردار است تا از ابتلا به این بیماری جلوگیری شود.
سوالات متداول درباره عفونت ستون فقرات
عفونت ستون فقرات چه علائمی دارد؟
عفونت ستون فقرات ممکن است علائم مختلفی داشته باشد، اما برخی از علائم معمول آن شامل درد شدید در منطقه عفونی ستون فقرات، تورم، درد و سفتی در منطقه مبتلا، تب، ضعف عضلات، محدودیت در حرکت و احساس ناراحتی عمومی است.
برای عفونت کمر چه بخوریم؟
در صورت مشکوک بودن به عفونت کمر، بهتر است به پزشک مراجعه کنید تا تشخیص دقیق و درمان مناسب را تعیین کند. در صورت تأیید عفونت توسط پزشک، معمولاً درمان شامل مصرف آنتیبیوتیک ها میشود. همچنین، ممکن است پزشک توصیههایی مانند استراحت، کمکردن فعالیتهای جسمانی سنگین، استفاده از داروهای ضد التهاب غیراستروئیدی (NSAIDs) و فیزیوتراپی برای کاهش درد و التهاب در ناحیه کمر را نیز داشته باشد.
آیا عفونت کمر در زنان رایج است؟
بله، عفونت کمر در زنان نیز رایج است. علل عفونت ستون فقرات در زنان میتواند متنوع باشد، از جمله عواملی مانند عفونت مجاری ادراری، عفونت رحم و لولههای رحم، عفونت لگنی و غیره. علاوه بر این، عواملی مانند ضعف سیستم ایمنی، بارداری و تغییرات هورمونی نیز میتوانند عامل افزایش خطر عفونت کمر در زنان باشند.