جراحی پای پرانتزی، که به عنوان جراحی Osteotomy زانو نیز شناخته میشود، یک روش جراحی است که هدف آن تصحیح قوسی شدن پاها و بازگرداندن زاویه زانوها به حالت طبیعی است. در این روش، معمولاً استخوانهای ساق پائین (تیبیا) و گیج (فیبولا) قطع میشوند و سپس به شکل مناسبی مجدداً اتصال داده میشوند.
در زمان جراحی پای پرانتزی، پزشک ممکن است اقدامات زیر را انجام دهد:
- برش: پزشک یک برش را در فاصلهای از زانو تا پا ایجاد میکند تا به ساختارهای داخلی دسترسی پیدا کند.
- قطع استخوان: استخوانهای ساق پائین و گیج قطع میشوند. در برخی موارد، استخوان پشتیبان (استخوان پاتلا) نیز قطع میشود.
- تصحیح قوس: پس از قطع استخوان، پزشک فرموله کننده را با استفاده از روشهای مختلفی به شکل مناسبی تغییر میدهد. این ممکن است شامل افزایش زاویه زانو و یا تغییر طول استخوانها باشد.
- اتصال استخوان: استخوانها به شکل جدید در هم قرار داده میشوند و با استفاده از پیچها، صفحات فلزی و/یا مهرهها در موقعیت نگه داشته میشوند.
- بسته بندی و خاتمه عمل: بعد از اتمام جراحی، برش قرار میگیرد و پانسمان یا چسبها بر روی آن قرار میگیرند. سپس بیمار به بخش بهبودی منتقل میشود.
بعد از جراحی، بیمار نیاز به بازیابی و تمرینات فیزیکی خواهد داشت تا بهبود کامل را تسریع کند. طول مدت بازگشت به فعالیت های روزمره ممکن است بستگی به نوع جراحی، سن، وضعیت فیزیکی و عوارض پس از جراحی داشته باشد.
اضافه وزن دلیل مهم پا پرانتزی
اضافه وزن ممکن است به صورت کلی تاثیری بر ساختار بدن داشته باشد، اما پرانتزی شدن پاها به خاصیت طبیعی پای پرانتزی وابسته نیست. عوامل دیگری مانند سن، ژنتیک، آسیبهای فیزیکی، مشکلات عضلانی، عوارض بیماریها، نیازهای زیاد در طول روز و … میتوانند به پرانتزی شدن پاها منجر شوند.
پرانتزی شدن پاها (وضعیت ظاهری غیر طبیعی یا عدم تعادل در پاها) معمولاً به عوامل دیگری نظیر مشکلات عضلانی، اختلالات عصبی، مشکلات استخوانی مانند آرتروز و آسیبهای زانو مرتبط است. در صورتی که شما در مورد پرانتزی شدن پاها نگران هستید، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید تا علت احتمالی مشکل را بررسی و تشخیص دهد و در صورت لزوم به درمان مناسب ارجاع دهد.
در هر صورت، حفظ وزن سالم و تمرین منظم بدنی میتواند به بهبود عمومی ساختار بدن کمک کند و به وضعیت سالم پاها و جلوگیری از مشکلات مرتبط کمک کند.
پا پرانتزی با چهار زانو نشستن
بنشستن به صورت چهار زانو (نشستن بر روی پاها با زانوها و دستها) میتواند به پرانتزی شدن پاها منجر شود. این شیوه نشستن باعث فشار زیاد بر روی زانوها و مفاصل آنها میشود و ممکن است ایجاد مشکلات مرتبط با عضلات، استخوانها و مفاصل شکمی، پشتی و پاها شود.
نشستن به صورت چهار زانو برای مدت طولانی و به صورت متکرر میتواند منجر به کشیدگی عضلات، التهاب مفاصل، آسیب به بافت های نرم و حتی خوشه کسپرسن در زانوها شود. همچنین، فشار زیاد بر روی زانوها ممکن است باعث کاهش جریان خون به مناطق مختلف پاها شده و علائمی مانند احساس سردی، درد و تورم را ایجاد کند.
برای جلوگیری از پرانتزی شدن پاها و مشکلات مرتبط، ممکن است بهتر باشد از نشستن به صورت چهار زانو خودداری کنید و در صورت لزوم از وسایل و مبلمان مناسبی برای نشستن استفاده کنید. همچنین، تمرین و استحکام عضلات پا و زانو میتواند به حفظ ساختار سالم پاها کمک کند.
آیا ممکن است شخصی پاهای پرانتزی داشته باشد و خودش بی اطلاع باشد؟
ممکن است که یک شخص پاهای پرانتزی داشته باشد و خودش از آن بیاطلاع باشد. در برخی موارد، نشانههای پرانتزی شدن پاها به صورت ظاهری قابل مشاهده نباشد و فقط در شرایط خاصی مانند حین حرکت یا زمانی که بار زیادی روی پاها وارد میشود قابل تشخیص باشد.
عواملی مانند عضلات ضعیف، عدم تعادل عضلانی، نقص در استقامت عضلات، مشکلات عصبی، تغییرات در ساختار استخوانی و مفصلی، وجود آسیبهای پنهان یا مشکلات بیماریهای مزمن میتوانند منجر به پرانتزی شدن پاها شوند.
در بعضی موارد، افراد ممکن است احساس خستگی، درد، عدم تعادل، و یا پای خسته در طول روز داشته باشند، اما دلیل واقعی پرانتزی شدن پاها را نشان ندهند.
خانم ها بیشتر دچار عارضه پا پرانتزی می شوند یا آقایان؟
عارضه پرانتزی پاها به طور کلی میتواند هر دو جنس را تحت تأثیر قرار دهد، اما در برخی موارد، بیشتر در زنان مشاهده میشود. یکی از دلایل این اختلاف میتواند به عواملی مانند تغییرات هورمونی در زمان بارداری و مدت قاعدگی، استفاده از کفشهای با تعادل نامناسب، وضعیت شغلی و فعالیتهای روزمره زنان مربوط باشد.
علاوه بر این، برخی عوامل خاص مرتبط با زنان نظیر حاملگی و زایمان میتوانند علل بیشتری برای پرانتزی شدن پاها در زنان باشند. در طول بارداری، افزایش وزن، تغییرات در توزیع چربی بدن و افزایش ضربان قلب میتوانند فشار بیشتری روی پاها و مفاصل وارد کنند و منجر به پرانتزی شدن آنها شوند.
با این حال، مردان نیز ممکن است در معرض عواملی قرار بگیرند که پرانتزی شدن پاها را تسهیل کنند، مانند عدم تعادل عضلانی، مشکلات استخوانی یا مفصلی، ضعف عضلات و سایر شرایط فیزیکی.
لازم به ذکر است که هر فردی ممکن است با توجه به عوامل فردی خود و شرایط زندگی، مستعد پرانتزی شدن پاها باشد.
آیا روماتیسم و پای پرانتزی با هم رابطه ای دارند؟
روماتیسم و پای پرانتزی ممکن است با یکدیگر مرتبط باشند، اما این وابستگی به صورت مستقیم نیست و بستگی به علل مختلفی دارد.
روماتیسم مجموعهای از بیماریهاست که منجر به التهاب و درد در مفاصل، عضلات و بافتهای اطراف میشود. برخی از انواع روماتیسم، مانند آرتروز (مفصلی)، روماتوئید آرتریت (التهابی) و فیبرومیالژی (عضلانی-ترمیمی) میتواند عواملی را ایجاد کند که باعث پرانتزی شدن پاها شوند.
در برخی از حالتهای روماتیسم، التهاب و تغییرات ساختاری در مفاصل پا میتواند باعث لغزندگی، ضعف عضلانی و عدم تعادل شود که در نتیجه پاها به طور ناخواسته میتواند پرانتزی شود. همچنین، در برخی موارد روماتیسم، نقص عضلات و کاهش قدرت عضلانی میتواند باعث عدم تعادل در حرکت پاها شده و ظاهر پرانتزی داشته باشد.
هرچند که رابطه بین روماتیسم و پای پرانتزی وجود دارد، اما لازم به ذکر است که پرانتزی پاها میتواند به عوامل دیگری نیز برگردد که از روماتیسم مستقل هستند.
در پا پرانتزی، پاها از کدام قسمت قوس پیدا می کنند؟
در عارضه پای پرانتزی، قسمتی از پا که قوس میکند و به نظر میرسد به شکل پرانتز باشد قسمت زانو و زیر زانو است. هنگامی که شخص به صورت چهار زانو (با دستها و زانوها) نشسته است، پاها در راستای زانوها به پایین خم میشوند و شکل یک پرانتز شکل میگیرند.
در این حالت، آرنجها بر روی زمین قرار میگیرند و زانوها بالاتر از آرنجها قرار دارند. پاها از زانو به پایین قوس میکنند و به نظر میرسد که پاها به شکل پرانتز باز باشند. این شکل دادن به پاها به اندازه کافی میتواند فشار و تنش روی زانوها افزایش یابد و به پرانتزی پاها منجر شود.
ممکن است توصیف پرانتز شدن پاها برای هر فردی متفاوت باشد و در بعضی موارد شکل پرانتز به طور کامل نمایان نباشد، اما در عمده موارد، قوس زانوها به شکل پرانتز باز خم میشود و این منظره را ایجاد میکند.
آیا زانوی پرانتزی نیاز به عمل جراحی دارد؟
تصمیم در مورد نیاز به عمل جراحی برای زانوی پرانتزی بستگی به علت اساسی و شدت عارضه، عوارض آن، تأثیر بر روی کیفیت زندگی و پاسخ به درمان های غیرجراحی دارد. بنابراین، برای تشخیص دقیق و تعیین درمان مناسب، منابع و تاریخچه پزشکی مراجعه کنید.
در بسیاری از موارد، درمان های غیرجراحی میتوانند موثر باشند. این درمان ها ممکن است شامل فیزیوتراپی برای تقویت عضلات، تمرینات تعادل و استقرار، استفاده از کفش و کفی ویژه، روش های مدیریت درد و ضایعات التهابی، و تغییر در سبک زندگی و فعالیت ها شامل کاهش فشار و استراحت مناسب باشد.
اما در صورتی که درمان های غیرجراحی نتیجه مطلوبی نداشته باشند، وضعیت شما بهبود نیابد و عارضه پای پرانتزی اختلالات جدی در کیفیت زندگی و عملکرد روزانه را تحت تاثیر قرار دهد، پزشک ممکن است عمل جراحی را در نظر بگیرد. نوع عمل جراحی مورد نیاز بسته به علت و شدت پرانتزی پاها شما واجدان بوده و پزشک شما خواهد تصمیم گیری است.
مزایای عمل جراحی پای پرانتزی یا استئوتومی چیست؟
عمل جراحی پای پرانتزی یا استئوتومی، مزایایی را به همراه دارد که میتواند به شکل زیر خلاصه شود:
- تصحیح قوسی شدن پاها: هدف اصلی این جراحی تصحیح قوسی شدن پاها و بازگرداندن زاویه زانوها به حالت طبیعی است. این عمل جراحی میتواند برای افرادی که از پای پرانتزی رنج میبرند و باعث محدودیتها در فعالیتهای روزمره آنها شده است، بهبود چشمگیری را به ارمغان بیاورد.
- کاهش علائم و نشانهها: با انجام جراحی پای پرانتزی، علائم و نشانههای مرتبط با این عارضه مانند درد، ناتوانی در حرکت و مشکلات تعادل میتواند بهبود یابد. این به بیمار امکان بازگشت به فعالیتهای روزمره و بهبود کیفیت زندگی خود را میدهد.
- بهبود تعادل و استقرار: با تغییر زاویه زانو و تصحیح پای پرانتزی، تعادل بدن بهبود مییابد. این مسئله میتواند در کاهش خطر سقوط و آسیبهای مرتبط با آن مؤثر باشد.
- افزایش فعالیت فیزیکی: بعد از جراحی و بازیابی مناسب، بسیاری از بیماران قادر به شرکت در فعالیتهای ورزشی و تمرینات فیزیکی بیشتری میشوند. این امر بهبود عملکرد عضلات و استقامت بدن را تسریع میکند.
- کاهش عوارض مرتبط: جراحی پای پرانتزی ممکن است به کاهش عوارض مرتبط با این عارضه مانند فشار و نقرس در زانو، درد مزمن، التهاب و سایر مشکلات مرتبط کمک کند.
دیگر نگران درد ناشی از جراحی اصلاح پای پرانتزی نباشید!
درد یک نگرانی متداول برای افرادی است که به عمل جراحی پای پرانتزی میروند. اما لازم است بدانید که در دهههای اخیر تکنیکها و روشهای بیهوشی و کنترل درد پس از جراحی بهبود چشمگیری کرده است.
واقعیت این است که درد پس از جراحی اصلاح پای پرانتزی وجود دارد، اما با استفاده از تکنیکهای دردکاهش پس از عمل، مدیریت مناسب درد و استفاده از داروهای مسکن قابل قبول، معمولاً درد کنترل میشود و راحتی شما بهبود مییابد.
پزشک شما در دوره قبل و بعد از جراحی برنامهای برای کنترل درد شما خواهند داشت. این شامل مصرف داروهای مسکن قبل و بعد از عمل، استفاده از تزریقهای موضعی، استفاده از یخزدایی موضعی و فیزیوتراپی درمانی برای کاهش درد و بهبود بازگشت حرکت است.
همچنین، با پیروی دقیق از دستورات پزشک و فیزیوتراپی پس از جراحی، شما میتوانید عملکرد و زمان بازگشت به فعالیتهای روزمره خود را بهبود بخشید. نیاز به استراحت مناسب و اجتناب از فعالیتهای سنگین و تحمیلی نیز در فرایند بهبود بعد از جراحی رعایت شود.
عمل اصلاح پای پرانتزی برای درمان چه افرادی تجویز می شود؟
عمل اصلاح پای پرانتزی (استئوتومی) معمولاً برای درمان و تصحیح قوسی شدن پاها و بازگشت زاویه زانو به حالت طبیعی توصیه میشود. این عمل جراحی ممکن است برای افراد زیر تجویز شود:
- افراد با پای پرانتزی مرتبط با بیماری هاوکوکس (Hemiplegic Cerebral Palsy): این عمل جراحی میتواند برای افرادی که در نتیجه بیماری هاوکوکس و مشکلات عصبی دیگر، قوسی شدن پاها (پای پرانتزی) را تجربه میکنند، مناسب باشد.
- افراد با پای پرانتزی مرتبط با بیماری مختلف: عمل استئوتومی میتواند برای افرادی که از بیماری های مختلفی مانند پرازگی ساق پایین (Equinus Foot), بیماری دوچرخه های پاها (Crouch Gait) یا کمترین تنش عضلانی (Arthrogryposis Multiplex Congenita) رنج میبرند، مناسب باشد.
- افراد بزرگسال با پای پرانتزی: عمل استئوتومی ممکن است برای بزرگسالانی که در طول زمان قوسی شدن پاها داشته و ناراحتی و محدودیتهایی در حرکت آنها ایجاد کرده است، تجویز شود.
- افرادی که تمرینات فیزیکی و درمانی بهبود قابل توجهی نداشته اند: در صورتی که افراد با پای پرانتزی پس از مدتی از تمرینات فیزیکی و درمانی بهبود قابل توجهی نداشته باشند، عمل جراحی استئوتومی ممکن است به عنوان گزینه درنظر گرفته شود.
مهم است که با پزشک خود در مورد وضعیت شما، نیازها و انتظارات خود صحبت کنید تا او بتواند تشخیص درستی از وضعیت شما برای توصیه به عمل جراحی استئوتومی بدهد.
مراقبت های لازم پس از عمل جراحی پای پرانتزی
مراقبتهای لازم پس از عمل جراحی پای پرانتزی برای بهبود و بازگشت به فعالیتهای روزمره به شکل صحیح و سریعتر راهنمایی میشوند. در زیر چندین نکته مهم برای مراقبت از خود پس از عمل جراحی پای پرانتزی آورده شده است:
- توصیههای پس از عمل: دستورات و توصیههای پزشک خود را به دقت دنبال کنید. این شامل مصرف داروها، استفاده از دستگاههای حمل و نقل (مانند قوس پایی) و اجتناب از بارهای سنگین است.
- استفاده از محافظ و پانسمان: پانسمان و محافظ مناسب برای جای جراحی و منطقه متأثر از عمل استفاده کنید. این میتواند شامل بانداژ، شبکه نگهاندارنده یا آپارتیکهای مخصوص باشد.
- بارگذاری مناسب: پس از عمل جراحی، توصیه میشود بارگذاری های مناسب و در راستای برنامه فیزیوتراپی خود را انجام دهید. این شامل استفاده از قوس پایی یا دستگاههای کمکی است که توسط پزشک شما تعیین میشود.
- فیزیوتراپی: شرکت در جلسات فیزیوتراپی پس از عمل جراحی بسیار مهم است. فیزیوتراپی کمک میکند عضلات را تقویت کرده، محدودیتهای حرکتی را کاهش داده و بهبود عملکرد و استقامت بدن را تسریع میکند.
- حفظ بهداشت جراحی: نگهداری ناحیه جراحی تمیز و خشک بسیار مهم است. رعایت دستورات پزشک در مورد تغییرات پانسمان و بهداشت جراحی بسیار حائز اهمیت است.
- کنترل درد: اگر درد پس از عمل جراحی بیشتر از حد معمول است، به پزشک خود اطلاع دهید. استفاده از داروهای مسکن و تکنیکهای مدیریت درد مشورت با پزشک شما میتواند کمک کند.
- رعایت فعالیتهای محدود کننده: در دوره بهبود پس از عمل جراحی، ممکن است برخی فعالیتها و حرکات محدود شده باشند. رعایت این محدودیتها اهمیت دارد تا زمانی که پزشک شما به شما اجازه داده تا به فعالیتهای روزمره خود بپردازید.
- پیگیری با پزشک: روند بهبودی پس از عمل جراحی را با پزشک خود در مشاوره های بعد از عمل مرور کنید. به نکات و توصیههای وی توجه کنید و در صورت بروز هرگونه نگرانی یا مشکل، به وی اطلاع دهید.
با رعایت دقیق توصیهها و مراقبتهای پس از عمل جراحی، فرآیند بهبودی شما تسریع خواهد شد و شما بهبود قابل توجهی در حالت پای پرانتزی خواهید داشت.